درد ماهیچه
درد ماهیچه نشانهٔ چیست؟
پنجشنبه عصر با بچه ها فوتبال بازی کردید، جمعه صبح سقف آشپزخانه را رنگ زدید و بعدازظهر زیر زمین را تمیز و مرتب کردید. در تمام این مدت احساس ناراحتی نکردید، ولی روز شنبه صبح فریاد ماهیچه هایتان از این کارها بلند شده است. و متأسفانه ناراحتی خود را فقط به صورت درد بیان می کنند.
اگر ماهیچه هایتان گاه گاه می گفتند: کمی به ما استراحت بدهید، حرفشان را گوش نمی کردید. و حالا آنها هم با درد شما را وادار به استراحت می کنند.
اگر نگاهی به درون یک ماهیچه می انداختید، متوجه می شدید که چرا کار کشیدن زیاد آنها را آسیب می رساند. وقتی کاری غیر معمول را به ماهیچه تحمیل کنید، تارهای ماهیچه ای شروع به پاره شدن می کنند. و در ماهیچه ای که کار زیادی به آن محول شده است پارگی تارها ممکن است به صدها عدد برسد.
کار بیش از حد تنها تنها دلیل درد ماهیچه نیست. اگر تمام مدت ماهیچه ها را آزار دهید مخصوصاً در نواحی شانه، گردن و لگن دچار درد تار ماهیچه ای می شوید؛ یعنی درد بافت رشته ای ماهیچه ها. درد تار ماهیچه ای ممکن است چنان شدید شود که مانع خواب شبانه گردیده و در تمام روز خستگی بیاورد.
برخی پزشکان معتقدند که درد تار ماهیچه ای با تنش، آسیب، یا بیماری ماهیچه ای شروع می شود. عده ای دیگر آن را ناشی از عدم تحرک و کشش ماهیچه ای می دانند. ماهیچه ها برای حرکت ساخته شده اند، و اگر آنها را بی حرکت نگاه دارید مثلاً تمام روز پشت میز بنشینید ماهیچه ها تا حد درد دچار کشیدگی می شوند که خود یک چرخهٔ معیوب می سازد: درد مانع خواب عمیق می شود، به طوری که خسته و کوفته از خواب بر می خیزید؛ حرکت برایتان مشکل می شود، و ماهیچه ها بیشتر بی حرکت و دردناک می شوند.
اگر با فشار بر روی نواحی حساس گردن، شانه، سینه، پشت و کفل از شدت درد از جا می پرید، ممکن است دچار درد تار ماهیچه ای شده باشید. اگر درد تمام بدن به مدت بیش از سه ماه دارید، به فکر درد تار ماهیچه ای باشید، مخصوصاً اگر در اواخر دههٔ چهارم عمر یا بعد از آن هستید.
علاوه بر اینها، آزردگی عمومی ماهیچه ها ممکن است ناشی از ویروسی شبیه به آنفلوانزا یا واکنش به داروی فشار خون یا مدر باشد. اگر درد شدیدتر می شود، ممکن است نشانهٔ بیماری تیروئید یا التهاب مفاصل باشد.
درمان درد ماهیچه
اصول چهارگانه را رعایت کنید. ورزشکاران باید همیشه اصول چهارگانه (استراحت، یخ گذاشتن، بستن، و بالا گرفتن) را رعایت کنند، مخصوصاً بعد از اولین روز تمرین. وقتی درد ماهیچه شروع شود، لااقل ۴۸ ساعت به آن استراحت بدهید تا خود را ترمیم کند. در دورهٔ استراحت، بر روی آن یخ (که مؤثرترین عامل ضد التهاب است) بگذارید. یخ رگ های خونی را منقبض کرده، درد را تسکین بخشیده، و تارهای ماهیچه ای را شل می کند. هر بار مقداری یخ در دستمالی پیچیده و ۲۰ دقیقه روی ماهیچه بگذارید.
اگر ماهیچه های دست یا پا درد می کنند، آن را با نواری کشسان باندپیچی کنید. دراز بکشید و اندام دردناک را روی بالشی بالا بگیرید.
مسکن بخورید. خوردن آسپیرین یا ایبوپروفن ظرف نیم ساعت درد را تسکین می دهد. اگر با این مسکن ها درد آرام نشود، نزد پزشک بروید تا علت آن را بیابد.
آن را گرم کنید. اگر ماهیچه متورم نیست، می توانید حمام آب گرم بگیرید. گرما باعث بهتر شدن جریان خون در ماهیچه آسیب دیده شده و اسید لاکتیک (مادهٔ زاد حاصل از کار زیاد ماهیچه و عامل درد آن) را خارج می کند. اگر نمی توانید حمام بگیرید، کیسهٔ آب گرمی را به مدت ۱۵ دقیقه روی آن بگذارید. در دردهای طولانی مدت حمام بخار و سونا بهتر نفوذ می کند.
ماساژ دهید. ماساژ دلیلی است برای اینکه چرا حیوانات زخم خود را می لیسند. عمل ماساژ درد را کم می کند. در انسان، ماساژ دادن ماهیچهٔ دردناک مسکن های طبیعی بدن (اندورفین) را زیاد می کند، با خشک شدن آن مبارزه می کند، و حرکت آن را باز می گرداند. برای نتیجهٔ بهتر، اول ناحیهٔ درد را گرم کنید و بعد آن را ماساژ دهید. اگر با این کار درد بیشتر می شود، آن را متوقف کنید.
پماد بمالید. پمادهای گرم کنندهٔ حاوی منتول باعث گرم شدن ناحیهٔ زیر پوست می شوند. این پمادها را همراه با کیسهٔ آب گرم یا باندپیچی استفاده نکنید، چون بافت را بیشتر آسیب می رسانند یا باعث سوختگی می شوند.
درمان درد تارماهیچه ای
ورزش کنید. مطالعه نشان داده است که ورزش های آرامی مثل پیاده روی یا دوچرخه سواری حساسیت بدن را کم کرده و خواب را بهتر می کند. حرکت مداوم هم اکسیژن و اندورفین بیشتری به ماهیچه ها می رساند. ورزش بهتر است به تدریج زیاد شود. اگر هنگام ورزش، مثلاً پیاده روی، ماهیچه درد گرفت، حرکات را آهسته تر کنید، ولی نایستید. ۳۰ دقیقه ورزش سه بار در هفته بسیار مناسب است.
از پشت میز بلند شوید. نقاط حساس معمولاً در بالای پشت و شانه ها و اغلب ناشی از نشستن یکنواخت در هنگام کار است. هر چند وقت یک بار از پشت میز بلند شوید و دست ها را کشیده و بالا ببرید. سر و گردن را دورانی حرکت دهید. هنگام کشش نفس عمیق بکشید. این کار کشیدگی ماهیچه ها را کم کرده و اکسیژن بیشتری به آنها می رساند.
خوب بخوابید. مبتلایان به درد تار ماهیچه ای که با درد و خستگی از خواب بر می خیزند، خواب عمیق سلامت بخش ندارند. فقدان این خواب ترشح هورمون رشد را که برای ترمیم ماهیچه لازم است کم می کند. خواب خوب التیام را تسریع می کند.
